LÀNG HOA TÂN QUI ĐÔNG (SA ĐÉC - ĐỒNG THÁP)
Nằm về phía bờ Nam sông Tiền cạnh vành đai tuyến tỉnh lộ 848 thuộc thị xã Sa Đéc - tỉnh Đồng Tháp, làng hoa Tân Qui Đông hay còn được biết đến với tên gọi làng hoa Sa Đéc là một làng nghề truyền thống với lịch sử thăng trầm cả trăm năm. Nơi đây khắp bốn mùa được bao phủ bởi những thảm hoa rực rỡ đủ muôn hồng nghìn tía khiến khách đến thăm thú ngỡ như lạc vào một thế giới của sắc màu với những hương thơm thanh cao và quyến rũ…
THĂNG TRẦM MỘT LÀNG HOA
Nép mình bên dòng nước sông Tiền quanh năm gió lộng, làng hoa Tân Qui Đông tuy không phải là kỳ tích của thiên nhiên nhưng nhờ niềm đam mê lẫn tình yêu hoa kiểng của nhiều thế hệ nghệ nhân, lại được kết tinh bởi thổ nhưỡng và nguồn nước trĩu nặng phù sa như dòng sữa Mẹ ươm mầm nuôi dưỡng, đã trở thành vựa hoa kiểng lớn nhất vùng đất Nam bộ.
Nguyên làng hoa được hình thành trên địa bàn xã Tân Qui Đông từ những năm đầu thế kỷ XX. Thoạt đầu, một vài hộ nơi đây trồng hoa chỉ để trang trí và biếu tặng nhau trong những dịp tết đến Xuân về. Dần dần, số hộ trồng hoa đã tăng lên và mục đích kinh doanh cũng được xác định. Cho đến nay, số hộ trồng hoa đã phát triển đến hàng ngàn, trong đó có hơn 1.500 hộ trồng chuyên nghiệp với hơn 1.000 chủng loại hoa kiểng khác nhau và địa bàn trồng hoa cũng lan rộng ra các khóm Sa Nhiên, Tân Qui Tây, Tân Khánh Đông, phường 3 (thị xã Sa Đéc), xã Tân Mỹ (huyện Lấp Vò)…, được Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp công nhận làng nghề truyền thống.
Nếu trước đây làng hoa kiểng Tân Qui Đông chỉ sản xuất theo “vết hằn kinh nghiệm” với phương thức “cha truyền con nối” và do chưa được đầu tư đúng mức đã phải trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, thì ngày nay bước vào thời hội nhập, khi cơ hội tiếp cận và vận dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật ngày càng nhiều, làng hoa đã được đầu tư hạ tầng kỹ thuật, bổ sung nhiều loài hoa qúy hiếm và mới lạ, xây dựng trung tâm lai tạo nhân giống cấy mô, lập chợ đầu mối để tiêu thụ hoa kiểng… Những yếu tố này đã góp phần tích cực đưa làng hoa khởi sắc bước vào thời hoàng kim…
Tuy chỉ với khoảng 300ha đất nhưng hoa kiểng đã mang lại cho thị xã Sa Đéc sự thịnh vượng vượt bậc, với doanh thu năm 2006 đạt 29 tỉ đồng, năm 2007 đạt 42 tỉ đồng và đến năm 2012 đã lên đến trên 115 tỉ… Có điều tổng giá trị sản xuất tăng nhanh phi mã cũng bao hàm những yếu tố bất cập có nguy cơ đẩy làng hoa vào con đường tự đánh mất chính mình. (!)
Tân Qui Đông từ lâu đã trở thành một địa danh khá quen thuộc với khách sành điệu trong giới nghệ thuật chơi hoa kiểng, và sản phẩm hoa kiểng với thương hiệu “Sa Đéc” đi đến đâu cũng được đón nhận cách trọng thị, cho dù ở trong hay ngoài nước. Điều này chứng tỏ nghệ thuật ở Tân Qui Đông đã có bề dày truyền thống và được tín nhiệm của đông đảo khách hàng…
NGHỀ CHƠI CŨNG LẮM CÔNG PHU
Từ lâu nghề trồng hoa kiểng trên thế giới đã được xếp vào loại nghệ thuật độc đáo mang nhiều tính nhân văn, một nỗ lực bổ sung nhằm tái tạo phần nào thiên nhiên bị con người tàn phá. Tại miền Nam Việt Nam ngay từ những năm 1930, khi nhắc đến khái niệm “văn minh miệt vườn”, nhiều người đã biết liên hệ đến nghệ thuật trồng hoa kiểng của miệt Tân Qui Đông như một hình thái độc đáo của nền văn minh sông nước.
Điểm đặc biệt so với những nơi khác, hoa ở Tân Qui Đông được đặt trên những giàn cao để tận dụng nguồn nước lên từ những con rạch nhỏ. Theo giải thích của một chủ vựa hoa, do hoa Tết phải xuống giống từ giữa năm, lúc đang vào mùa nước nổi nên nhà vườn phải lập giàn để đưa hoa lên cao. Lâu rồi thành lệ, những giống hoa gieo vào vụ tiếp sau cũng được cho lên giàn. Hình ảnh người trồng hoa đứng trên những con thuyền lướt nhẹ để chăm sóc hay thu hoạch bên những giàn hoa đã trở thành vẻ đẹp sông nước rất dung dị chỉ có ở làng hoa Tân Qui Đông, tuy vậy đằng sau đó là cả một tình cảnh éo le khi người trồng hoa luôn phải lội nước hay bùn sình để chăm bón cho từng luống hoa…
Tân Qui Đông không chỉ được biết đến về hoa mà còn rất nổi tiếng bởi các loài cây kiểng, trong đó có Vạn niên Tùng là loại cây thời thượng được giới nhà vườn dí dỏm xếp vào hàng “đại đế” của các loài hoa kiểng ở đất phương Nam. Từ các loại Sơn Tùng, Ngọa Tùng, Tùng Hổ phách, Tùng Nhật Bản… đến Kim quýt, Nguyệt quới, Mai vàng, Mai chiếu thủy…, các nghệ nhân Tân Qui Đông đã không ngừng sáng tạo để hình thành các thế phu thê, mẹ bồng con, thác đổ, nghinh phong… mà mỗi thế cây dáng đứng tuy rất giản dị đời thường nhưng lại hàm chứa nhiều tính nghệ thuật, chuyển tải cả một triết lý, những truyền thuyết hay cảm nghiệm sâu xa về cuộc đời…
Với kinh nghiệm truyền thừa cả trăm năm, hoa kiểng Tân Qui Đông ngày nay không chỉ có mặt ở các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long mà còn đến cả Sài Gòn, Đồng Nai, Bình Dương, các tỉnh miền Trung và Tây nguyên, một số tỉnh phía Bắc thậm chí cả trong các lễ hội của thành phố hoa Đà Lạt… Hoa kiểng Tân Qui Đông còn vinh dự có mặt tại một số quốc gia trong khu vực như Trung Quốc, Lào, Thái Lan, Campuchia…
LÀNG HOA - ĐIỂM ĐẾN NGẬP TRÀN SẮC XUÂN
Theo quy luật của tự nhiên, mỗi khi Xuân về là muôn hoa đua nở. Ở làng hoa kiểng Tân Qui Đông, do người dân trồng hoa quanh năm nên cả bốn mùa đều mang đậm sắc Xuân. Đặc biệt vào dịp gần Tết Nguyên đán, trên khắp mọi nẽo đường nơi đây đều ngập tràn muôn hoa.
Đến làng hoa Tân Qui Đông vào những ngày cận Tết, du khách sẽ tận mắt chứng kiến “trăm hoa đua nở” đúng như cách mà nhiều người vẫn ví von về vùng đất này. Nhiều loại hoa phục vụ Tết như Cúc Mâm xôi, Cúc Đài Loan, Cúc Tiger, Hồng Tam muội, Hồng nhung, Vạn thọ… cùng các loại kiểng như Mai vàng, Mai chiếu thủy, Tùng Nhật, Trang, Thược dược, Kim phát tài, bông Giấy, Vạn lộc, Phú qúy, Thịnh vượng, Hòn ngọc viễn Đông… Không phải không có lý khi có người cho rằng Tân Qui Đông là nơi mùa Xuân đến sớm nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Nếu có dịp được thả bộ dọc theo bờ sông Tiền, men theo đường tỉnh lộ 848 hoặc Lê Lợi, Sa Nhiên - Cai Dao, Sa nhiên - Ông Thung, du khách sẽ được chiêm ngắm không chỉ làng hoa hay vườn hoa mà cả một rừng hoa với đủ kỳ hoa dị thảo đua nhau khoe sắc. Riêng con đường “Vườn Hồng” từ bờ sông Tiền chạy ra sông Sa Đéc là vương quốc của hoa Hồng với trên 50 giống Hồng lộng lẫy kiêu sa, đặc biệt có loại Hồng xanh rất kỳ lạ, qua bàn tay chăm sóc thuần hóa của các nghệ nhân Tân Qui Đông đang ngày ngày ra hoa làm đẹp cho đời…
Mỗi năm, làng hoa kiểng Tân Qui Đông đón tiếp hàng ngàn lượt du khách trong và ngoài nước đến tham quan, thưởng ngoạn. Du khách đến đây ngoài việc mãn nhãn với các loài hoa đa dạng và phong phú, còn cảm thấy thích thú khi được nghe các nghệ nhân giới thiệu về đặc điểm, xuất xứ, ý nghĩa và giá trị tinh thần lẫn kinh tế của từng loại hoa. Hiện nay làng hoa Tân Qui Đông đã trở thành một thương hiệu du lịch, một điểm đến khá lý tưởng cho khách du lịch cả trong và ngoài nước mỗi khi có dịp đến với đồng bằng sông Cửu Long…
STNet